KÜÇÜK PRENS KİTAP İNCELEMESİ

Merhaba arkadaşlar, bu yazımda küçük prens kitabını dış yapı ve iç yapı olarak inceleyip kitabın güçlü ve zayıf yanlarını ortaya koymaya çalışacağım. Genel olarak herkes tarafından beğenilen ve dünyada milyonlarca okunmuş olan Küçük Prens genel olarak gerçekten çok güzel, akıcı ve genç-yaşlı demeden herkesin okuması gereken bir kitaptır. Şimdi bu kitabı dış yapısından başlayarak her yönüyle inceleyelim.

1-) Dış Yapı İncelemesi

a-) Boyut

Kitabın boyutu 13.5 x 19.5 cm’dir. Kitabın kağıtları hitap ettiği yaş grubuna göre uygun bir kağıt kullanılmıştır. Resimlerin renk uyumu ve resmin gösterimleri gayet uygundur. Ancak kağıt çok dayanıklı değildir. Kitabın fiyatı ile de karşılaştırdığımızda bu durum normal karşılanabilir. Kitabın kapağı da içeriğe uygun olarak hazırlanmış kalınlığı yine kağıtta olduğu gibi yeterli değildir.

b-) Cilt

Kitapta iki boyutlu resimler kullanılmıştır. Kullanılan resimler çok ayrıntılı ve kusursuz resimler değildir. Bu da çocuk kitabı olduğu için gayet uygun bir durumdur. Resimlerin hacimsel olmaması da yine çocuk edebiyatı özelliğine uygun bir durumdur. Ayrıca kitabın içinde bazı resimlerin açıklaması da verilmiş olması okuyucunun resimleri daha iyi anlamasını sağlar. Resimlerin renkleri seçilirken solgun olanlar tercih edilmiştir. Bu da resimlerin okuyucunun heyecanını arttırmasını, daha çok okumaya teşvik etmesini engelleyebilir. Kitapta kullanılan resimler çocuğun günlük hayatta gördüğü şeylerden farklı değil onlara benzer resimlerdir. Bu da çocuğun kitapta kullanılan resimleri daha rahat anlamasını ve yorumlamasını sağlar. Genel olarak kitapta kullanılan resimler çocuğun seviyesine uygundur ve çocuğun hayal gücünü geliştirebilecek görsellerdir.

c-) Harfler

Kitaptaki harfler hitap edilen çocuk yaşına uygundur. Kelimeler arasındaki boşluklar da okuyucuyu sıkmamakta ve kitabın akıcı olmasını sağlamaktadır. Kelimelerle anlatılan olaylar resimlerle de desteklenmiş ve ikisi arasında bir bağlantı kurulmuştur.

2-) İç Yapı İncelemesi

a-) Konu

1- Ele alınan konu çocuğun ilgi ve ihtiyaçlarına uygun mu ?

Kitapta ele alınan konu çocuğun ilgi ve ihtiyaçlarına genel anlamda uygun. Ona olaylara farklı bakmayı ve yetişkinlerin düşünme tarzlarını, onların eksikliklerini söyleyerek çocuğun hayatındaki büyüklerine karşı daha hırçın değil daha anlayışlı olmasını sağlar. Kitapta kötü şeylere de yer verilmesi sebebi ile çocuk hayatın gerçeklerini de görerek onu hayata hazırlar. Kitaptaki gezegen tasvirleri çocuğun hayal gücünü geliştirir. Çünkü bu tasvirler çocuğun kafasında normal gezegenler gibi değil küre şeklinde ve üzerinden etrafı direk dolaşılabilen gezegenler olarak canlanılması istenmiştir. Yapılan resimler ile de bu hayal gücü desteklenmiştir. Kitabın içinde Küçük Prens’in bir tilkiyi evcilleştirmesi, bir çiçeği koruması, yanardağları temizlemesi çocuğa sorumluluk bilincini, hayvan ve doğa sevgisini, sabırlı olmasını, zorluklara rağmen hemen vazgeçilmemesi gerektiği gibi şeyleri anlatır ve onlara cesaret verir. Önemli olan şeyin herhangi bir şeye değer verip onu koruyup kollamak olduğunu çocuğa sezdirir ve bunu ilerde bir gün gördüğünde bile hala hatırlamasının önemli olduğunu kitap çocuklara anlatır. Bu gibi nedenlerden dolayı ele alınan konu çocuğun ilgi ve ihtiyaçlarına uygundur.

2- Kurgulanan çatışmalar, çocuğun anlamlandıracağı seviyede mi ?

Kitaptaki bazı bölümler çocuğun anlamlandıracağı seviyeye uygun değildir. Bazı bölümlerde abartıya çok yer verildiği için çocuk bunu anlamakta ve yorumlamakta zorlanabilir. Ancak bunu anlamaya çalışması da onun hayal gücünü geliştirecek ve ona olumlu yönde etki edecektir. Yani kitapta abartılan kısımlar hariç kurgulanan çatışmalar çocuğa uygun düzeydedir.

3- Kurgulanan konudaki merak ögesi, çocukta okuma isteği uyandırıyor mu ?

Kurgulanan konuda çölde mahsur kalmaları, sularının bitmesi, küçük prensin gezegenlerden geçerek dünyayı araması gibi konular okuyucuya açık kapılar bırakmış ve kitabın akıcı olmasını sağlamıştır. Merak öğesinin sadece bir tane olmaması da yine kitabı okuma isteği uyandırmakta ve akıcılık katmaktadır. Genel olarak kitapta sıkıcı bir kısım yoktur. Okura olaylar iyi ve merak uyandırıcı bir şekilde anlatılmış ve okuma isteği uyandırılmaya çalışılmıştır.

Eser konu açısından günlük yaşamdan uzak bir konudur. Ancak işlenme biçimi, anlatılış tarzı, resimlerin desteği, konunun okuyucuyu şaşırtması kitabın konu açısından iyi olmasını sağlamıştır. Böylece de konu çocuk kitabı özelliklerine göre uygun hale getirilmiştir.

b-) Tema

1- Ele alınan konu ile tema arasında güçlü bir ilişki var mı ?

Ele alınan konu temaya çok uygun bir konudur. Eserde çocukların dünyaya bakış açıları, çocukların dünyayı daha duyarlı daha güzel gördükleri anlatılmak istenmiştir. Buna uygun olarak da çocukken kısıtlanarak büyümüş bir yetişkin ile başka gezegenden gelen bir çocuğun birbiriyle olan konuşmaları ve yaşadığı olaylar konu olarak seçilmiştir. Bu konun seçilmesi ve bu iki karakter üzerinden de olayın anlatılması konuyla temayı birbirine güçlü bir şekilde bağlamıştır. Yani ele alınan konu ile tema arasında güçlü bir ilişki vardır.

2- Okurda uyandırılmak istenen etki, çocuğun anlama düzeyine uygun mu ?

Okurda uyandırılmak istenen etki çocuğun anlama düzeyine uygundur. Çünkü hemen hemen her çocuk yetişkinleri ve onların hareketlerini, söylediklerini anlamakta zorlanır ve buna şaşırır. Çünkü çocuklar hayata farklı bir pencereden bakarlar. Eserde de uyandırılmak istenen etki bunla alakalıdır. Okuyan çocuk da bunu yaşadığı ve bildiği için eserde kendi içinde hissettiği duyguları bulacak ve onun daha rahat anlamasını sağlayacaktır. Uyandırılmak istenen bu etki resimler, değişik cümleler ve olaylarla da desteklenerek çocuğun anlama düzeyi seviyesine yeterince indirilmiş, desteklenmiştir. Yani okurda uyandırılmak istenen etki, çocuğun anlama düzeyine yeterince uygundur.

3- Uyandırılmak istenen etki, çocuğa, hayata, insana, doğaya karşı duyarlılık kazandırıyor mu ?

Uyandırılmak istenen etki çocuğa karşı bir duyarlılık kazandırıyor. Çünkü küçük prensin söylediği sözler, savunduğu fikirler çoğu çocuğun içinden kendi kendine düşündüğü söylemek istediği şeylerdir. Çocuk bu kitapta kendinden bir parça bulduğu için duyarlılık kazandırmaktadır. Hayata karşı da duyarlılık kazandırmaktadır. Hayatın birçok gerçeklerine kitapta yer verilmiş ve çocuğu hayata karşı hazırlıklı olmasını, duyarlılık kazanmasını sağlamıştır. Kitap insana karşı da duyarlılık kazandırmaktadır. Küçük Prens gezegenlerden geçerken birçok insan tanımış ve bu insanlara içinden geldiği gibi sorular sorarak onları eleştirmiş ve garip olduklarını düşünmüştür. Bu yüzden de insana karşı da bir duyarlılık kazandırmaktadır. Kitap son olarak doğaya karşı da aynı şeklide duyarlılık kazandırmaktadır. Küçük Prens’in bir tilkiyi evcilleştirmesi ve bir hayvan evcilleştirmenin ne kadar güzel bir şey olduğunu tilkinin ona anlatması, bir çiçeği de sahiplenip onu koruması, yanar dağları temizlemesi onları sevmesi gibi olaylar da çocuğun doğaya karşı duyarlılık kazanmasını sağlar.

Eser tema açısından konuyla bütünleştirilerek çok güçlü, çocuğa uygun ve etkileyicidir. Bu da anlatımın akıcı olmasını ve okuyucunun sıkılmamasını sağlamaktadır. Yani eserdeki tema etkileyici ve güzel bir temadır.

c-) Plan

1- Kitapta anlatılan olaylar, gereksiz ayrıntılardan uzak mı ?

Kitapta anlatılan olaylar gereksiz ayrıntılardan uzak ve sade bir şekilde yazılmıştır. Küçük Prens’in birçok gezegenden geçip birçok olay yaşaması bile kısa ve öz bir şekilde anlatılmış okuyucuyu sıkmamıştır. Kitabın sonuna doğru birkaç ayrıntıya yer verilmiş olsa da bunlar çok olmadığı için sorun teşkil etmemektedir. Genel olarak gereksiz ayrıntı kullanılmamış ve anlatım sade kılınmıştır.

2- Olayların akışında karmaşık olmayan bir anlatım çizgisi oluşturulmuş mudur ?

Olaylar anlatılırken hepsi bir sıraya göre anlatılmış ve karmaşıklığa yer verilmemiştir. Küçük Prens’in dünyaya gelişini anlatması bile hikayenin ortasında olmasına rağmen okuyucu bunu gayet rahat anlayabilmekte ve karıştırmamaktadır. Bu yüzden olayların akışında karmaşık olmayan bir anlatım çizgisi oluşturulmuş diyebiliriz.

3- Merak öğesi, okuma isteğini canlı tutabiliyor mu ?

Merak öğesi okuma isteğini canlı tutuyor. Kitapta sadece bir tane değil birden çok merak öğesine yer verilmiştir. Çölde susuz kalınması, uçağın bozulması, küçük prensin çiçeğinin durumu, Küçük Prensin başından geçen olaylar, sonradan su bulunması, Küçük Prensin gezegenine geri dönmesi gibi birçok birçok merak öğesi bir arada verilmiş ve okuma isteği canlı tutulmuştur. Hatta kitabın sonunda dahi Küçük Prens’in koyunuyla ne yaptığı, çiçeğine ne olduğu gibi konularda açık kapı bırakılmış meraklanma kitap bittikten sonra dahi devam ettirilmiştir. Bu sebeplerden dolayı merak öğesi okuma isteğini canlı tutabiliyor diyebiliriz.

Eserde plan basit ve anlaşılır bir şekilde oluşturulmuştur. Sadece bir kez geri dönüşe yer verilmiştir o da karmaşık olmadığı ve okuyucunun anlayabildiği bir şekilde olduğu için gayet başarılı bir plan yapılmış diyebiliriz.

d-) İleti

1- Çocuğun anlam evrenine uygun mu ?

Anlatılan olayın bazı kısımları çocuğun anlama evrenine uymuyor. Gezegenlerin üstünde dik şekilde durulması ve etrafının o şekilde gezilebilmesi ve resimlerde de bu şekilde gösterilmesi çocuğun anlam evreninin biraz üstünde kalabilir ve çocuğun anlamamasına neden olabilir. Bu yüzden çocuğun anlama evrenine tam olarak uygun olmadığını ve bazı kısımları çocuğun anlamakta zorlanabileceğini söyleyebiliriz.

2- İletiler edebi bir anlatımla mı oluşturulmuş ? (okuma sezdiriliyor mu ?)

İletiler okuyucuya direk olarak verilmemiş ona sezdirilmeye çalışılmış ve kendi kendine anlamasını istemiştir. Örneğin Küçük Prens’in gezegenleri geçerken rastladığı insanlarla yaptığı konuşmalarda okuyucuya vermek istediği mesajları direkt olarak söylememiş olaylar içinden okuyucunun kendi kendine düşünerek bunları çıkarmasını beklemiştir. Bu yüzden iletiler eserde edebi bir anlatımla oluşturulmuştur.

3- İletilerde çocuğa karşı ve yaşama, insana karşı, duyarlılık oluşturabilecek özellikler taşıyor mu ?

Eserde birçok farklı meslekte, farklı türde insanlara yer verilmiş ve çocuğun aklında yaşama dair insanlara dair fikirler oluşmasını sağlamıştır. Bu durum da okuyucuya duyarlılık kazandırmaktadır. Ayrıca bazı gezegenlerin de anlatıldığı eserde okuyucu dünyanın değerini anlayabilir ve yaşama karşı duyarlılık da kazanabilir. Bu sebeplerden dolayı eser iletilerde çocuğa karşı ve yaşama, insana karşı, duyarlılık oluşturabilecek özellikler taşımaktadır

Eserin iletileri birkaç bölüm hariç çocuğun anlam evrenine uygun ve ona katkı sağlayacak iletilerdir. Ona bir şeyleri öğretebilecek, farklı açılardan düşünmesini sağlayabilecek iletiler eserde bolca yer verilmiştir. Bu yüzden iletiler eserde doğru bir şekilde verilmiştir diyebiliriz.

Başta da belirttiğim gibi genel olarak çok başarılı olan bu kitabı herkese tavsiye ederim. Buraya tıklayarak da “Çocuk Kitapları Nasıl İncelenir?” yazıma gidebilirsiniz.